Son dönemde artan ihracat retleri üzerine kamuoyunda tartışmalar yaşanıyor. Özellikle belirli bir ürün grubunda yaşanan geri dönüşler, iç piyasaya yönelik bir satış politikasının izlendiğine dair iddiaları beraberinde getirdi. Tarım ve Orman Bakanlığı ise bu iddialara yanıt verdi.

İhracat Retlerinde Denetimler Sıklaştırıldı

Bakanlık, ihracat aşamasında geri dönen ürünlerin, geri dönüş nedenine göre detaylı bir resmi kontrole tabi tutulduğunu açıkladı. Mevzuata uygun olmayan ürünlerin ise ülkeye girişine izin verilmeden imha edildiği belirtildi. Hasat öncesi üretim alanlarından, hal giriş noktalarına, paketleme tesislerinden perakende satış noktalarına kadar tüm süreçlerde pestisit kalıntısı denetimleri sıklaştırıldı. İhracat öncesi denetimler de kapsamlı bir şekilde yürütülüyor. Alınan numunelerde 400-800 arasında etken madde analizi yapılarak kalıntı aranıyor. Bu kapsamlı denetimler sonucunda, tarım ürünlerindeki pestisit kalıntısı oranında önemli bir düşüş kaydedildi.

Yaptırımlar ve Azalan Kalıntı Oranları

Analizler sonucu mevzuata aykırı pestisit kalıntısı tespiti veya tavsiye dışı kullanım belirlenmesi durumunda, üretici ve gıda işletmecilerine idari yaptırımlar uygulanıyor. 2021-2023 yılları arasında 250 bin numune analiz edildi. Bu çalışmaların sonucunda üç yılda pestisit kalıntı oranında %35, Avrupa Birliği (AB) Gıda ve Yemde Hızlı Alarm Sistemi (RASFF) bildirimlerinde ise %54 azalma sağlandı. Türkiye, AB mevzuatına uygun şekilde kendi mevzuatını güncelleyerek, yurt içi tüketim, ihracat ve ihracattan geri dönen ürün kontrollerini sıkılaştırıyor. RASFF bildirimleri ulusal temas noktaları tarafından hızla inceleniyor ve hatanın kaynağı tespit edilmeye çalışılıyor.

Geri Dönüş Sebepleri ve İmha Süreci

Pestisit kalıntısı, geri dönüşlerin tek nedeni değil. Aflatoksin, okratoksin ve kükürt dioksit gibi diğer faktörler de ürünlerin geri gönderilmesine yol açabiliyor. Örneğin, belirli bir kuruyemiş türünde aflatoksin nedeniyle geri dönen ürünlerin oranı belirli bir oranda. Özellikle bazı ülkelerin bitki sağlığı kontrolleri nedeniyle de taze meyve ve sebzeler geri gönderiliyor. İhracat aşamasında geri gönderilen tüm ürünler, Bakanlık tarafından %100 resmi kontrole tabi tutuluyor. Kontroller sonucunda mevzuata uygun olmayan ürünler imha ediliyor. Organik tarım yapan üreticiler de düzenli olarak denetleniyor. Bakanlık, sağlıklı gıdaya erişim için tüm aşamalarda denetimlerini sürdürdüğünü vurguluyor.